Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde kapatılan Apple Daily gazetesinin kurucusu, muhalif medya patronu Jimmy Lai’nin, 2019’da suçluların Çin ana karasına iade yasa tasarısına karşı yürütülen kitlesel protestolardaki rolü nedeniyle “isyana teşvik” ve “dış güçlerle işbirliği” suçlamalarıyla yargılandığı dava başladı.
Sanık Lai, bir yıldır ertelenen davanın bu sabah yapılan ilk duruşması için Batı Kowloon Adliyesi’ne getirildi. Hong Kong polisi, davanın hassasiyeti nedeniyle adliye ve çevresinde yoğun güvelik önlemleri aldı.
Kapatılan Apple Daily gazetesinin patronu Lai, yayınları ve eylemleriyle halkı isyana teşvik ederek kitlesel protestoları kışkırttığı ve hükümet yetkililerine uluslararası yaptırım uygulanması için dış güçlerle işbirliği yaptığı gerekçesiyle yargılanıyor.
Ulusal güvenliği ilgilendirdiği için Yüksek Mahkeme tarafından görülen davada duruşmalar 80 gün boyunca devam edecek.
Olay
Hong Kong’da 2019’da, suçluların Çin ana karası, Makao Özel İdari Bölgesi ve Tayvan’a iadesini kolaylaştıran yasa tasarısı, merkezi hükümetin bölgenin özerk hukuk sistemi üzerinde tahakkümüne yol açacağı gerekçesiyle muhalefetin tepkisine yol açmıştı.
Yasa görüşülürken Mecliste yoğun tartışmalar yaşanmış, hazirandan itibaren kent sokaklarında ve üniversite kampüslerinde binlerce kişinin katıldığı büyük çaplı kitlesel gösteriler düzenlenmişti.
Gösterilerin giderek yayılması üzerine yerel hükümet, temmuzda tasarının askıya alındığını açıklamış, gösterilerin kesilmemesi üzerine ise eylülde tasarının iptal edildiğini duyurmuştu.
Tasarının iptaline rağmen göstericiler, hükümetin istifası talebiyle protestolarına yıl sonuna kadar devam etmişti.
Ulusal Güvenlik Yasası
Protestoların ardından Çin yönetimi, Haziran 2020’de çıkardığı Ulusal Güvenlik Yasası ile “hükümeti yıkmaya teşebbüs, vatana ihanet ve ulusal güvenliği tehlikeye atan eylemleri” suç haline getirmiş, yasa Hong Kong Meclisince onaylanarak bölgede yürürlüğe girmişti.
İçeriği itibarıyla aslen demokrasi yanlısı protesto hareketini hedef alan yasanın yürürlüğe girmesiyle muhalif gazeteciler, siyasetçiler, iş insanları ve aktivistlerin “ulusal güvenlik” gerekçesiyle yargılanmalarının önü açılmıştı.
Yasa kapsamında 100’den fazla muhalif hakkında soruşturma başlatılırken, demokrasi yanlısı çok sayıda sivil toplum örgütü ve medya kuruluşu kapatılmıştı.
Ömür boyu hapis isteniyor
Hong polisi, Ağustos 2020’de Apple Daily ile çatı şirketi Next Digital’in ofislerine baskın düzenleyerek Jimmy Lai ile 6 gazete yöneticisini, “ulusal güvenlik yasasını ihlal ettikleri” ve “dış güçlerle işbirliği yaptıkları” gerekçesiyle göz altına almıştı.
Mal varlıkları dondurulan, yöneticileri ve editörleri gözaltına alınan gazete, Haziran 2021’de kapanmak zorunda kalmıştı.
Lai, şirketle ilgili yapılan soruşturmada kira sözleşmelerinde tespit edilen usulsüzlükler nedeniyle 5 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.
Ulusal güvenlikle ilgili davada ise savcılık Lai için ömür boyu hapis cezası talep ediyor.
